Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού: Συμβουλές για το παιδί που βιώνει εκφοβισμό
Share
Με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού (6/3), μοιραζόμαστε χρήσιμα στοιχεία και συμβουλές για το παιδί που βιώνει εκφοβισμό από την Ευρωπαϊκή καμπάνια κατά του σχολικού εκφοβισμού:
Το προφίλ του παιδιού που βιώνει εκφοβισμό
Το παιδί που εκφοβίζει επιλέγει το παιδί που θα εκφοβίσει πολύ συγκεκριμένα και καθόλου τυχαία. Συνήθως θα επιλέξει παιδί που:
● Διαφέρει με κάποιον τρόπο από τα υπόλοιπα (είναι από άλλη χώρα, έχει άλλη θρησκεία, φοράει σιδεράκια γενικά παιδί που διαφέρει από τη μέση εικόνα ενός μαθητή)
● Δύσκολα θα βοηθήσει κάποιος (παιδιά μοναχικά που δεν κάνουν εύκολα φίλους)
● Που είναι «λιγότερα» δυνατά
Ωστόσο και το παιδί που βιώνει εκφοβισμό γεννά πολλές φορές αντικρουόμενα συναισθήματα. Πολλές φορές γεννά συναισθήματα θυμού προς γονείς, εκπαιδευτικούς και συμμαθητές καθώς είτε δεν του αναγνωρίζουν την αδυναμία του να αντιδράσει είτε θεωρούν ότι αυτό ευθύνεται για τον εκφοβισμό που βιώνει.
Σε γενικές γραμμές πολλά από τα στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού που βιώνει τον εκφοβισμό ευνοούν την στοχοποίηση τους. Στο σημείο αυτό θα αναφερθεί ότι τα παιδιά που βιώνουν εκφοβισμό παρουσιάζουν:
● χαμηλή αυτοεκτίμηση,
● αδυναμία επίλυσης προβλημάτων,
● καταθλιπτικά στοιχεία,
● συναισθηματικές δυσκολίες,
● αίσθημα μοναξιάς,
● χαμηλές σχολικές επιδόσεις και απουσίες
● Διαταραχές συμπεριφοράς
● Ψυχολογικά / ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλοι, κοιλιακά άλγη, ενούρηση, διαταραχές ύπνου)
● Άγχος
● Φοβίες
● Δεν μπορούν να μείνουν μόνα
● Αποφεύγουν τη βλεματική επαφή
Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο συναισθηματικός κόσμος των παιδιών, ο οποίος στην περίπτωση του σχολικού εκφοβισμού δεν διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη μορφή βίας. Τα παιδιά βιώνουν:
Θυμό
Για αυτό που τους συμβαίνει, που δεν μπορούν να αντιδράσουν. Ο θυμός συνήθως εκφράζεται σε οικεία αγαπημένα πρόσωπα όπως ο πατέρας, η μητέρα ή ο αδελφός
Ντροπή
Ντρέπονται για αυτό που τους συμβαίνει και θεωρούν ότι όλοι οι συμμαθητές τους, τους θεωρούν δειλούς/ δειλές. Έτσι δυσκολεύονται να κάνουν φίλους καθώς θεωρούν εκ προοιμίου ότι κανείς δεν θα τους θέλει για φίλους. Επίσης ντρέπονται να το αποκαλύψουν στους γονείς τους καθώς θα τους «απογοητεύσουν»
Ενοχή
Θεωρούν ότι εκείνοι φταίνε για αυτό που γίνεται, (πχ. «με λένε γυαλάκια -} φοράω γυαλιά -} άρα έχουν δίκιο -} είμαι γυαλάκιας).
Φόβος
Ζουν συνεχώς με το συναίσθημα ότι θα τους κοροϊδέψουν, ότι θα γελάσουν μαζί τους
Ο συνδυασμός του θυμού – φόβου- ντροπής και ενοχής οδηγούν τα παιδιά να μην λένε σε κανένα αυτό που τους συμβαίνει και συνεπώς να μην ζητάνε βοήθεια. Αυτή η συναισθηματική απομόνωση οδηγεί στην γενικότερη απομόνωση των παιδιών. Εάν δεν λάβουν την κατάλληλη στήριξη στο μέλλον είναι δυνατό να επιδείξουν αδυναμία:
● να αναλάβουν ευθύνες,
● να επιδείξουν συνέπεια στον κοινωνικό τους ρόλο,
● να συνάψουν διαπροσωπικές σχέσεις
● να έχουν ομαλή σεξουαλική ζωή
Στήριξη παιδιού που βιώνει εκφοβισμό
Τα συναισθήματα αυτά θα πρέπει να καταλάβει το παιδί, να τα αποδεχθεί, και να τα αντιμετωπίσει σαν αναμενόμενη αντίδραση σε αυτό που συμβαίνει.
Οι στόχοι λοιπόν της στήριξης ορίζονται ως:
Η αντίληψη του φαινόμενου,
Στα πλαίσια της ψυχοεκπαίδευσης εξηγούμε και αναλύουμε με απλά και κατανοητά λόγια (για την εκάστοτε ηλικία και νοητικό επίπεδο του κάθε παιδιού) το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Η γνώση του προσφέρει σιγουριά και το βοηθάει να σταθεί στα πόδια του απέναντι στο φαινόμενο
Η μη αποκλειστικότητα του παιδιού σε αυτό
Στα πλαίσια της ψυχοεκπαίδευσης το παιδί αντιλαμβάνεται ότι σε αυτή την κατάσταση έχουν βρεθεί και άλλα παιδιά, γεγονός το οποίο λειτουργεί «βοηθητικά» στη συναισθηματική του κατάσταση
Η αποενοχοποίηση του
Η σκέψη των παιδιών είναι ενοχική. Η στήριξη θα πρέπει να λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να αντιληφθεί το παιδί ότι «όπως και αν είναι, ότι και αν έχει κάνει» κανείς δεν έχει δικαίωμα να του φερθεί με αυτό τον τρόπο
Η ανάγκη να το μοιραστεί και με κάποιον δικό του
Συνήθως τα παιδιά από ντροπή – ενοχή – φόβο δεν λένε αυτό που τους συμβαίνει. Τα παιδιά θα πρέπει να αντιληφθούν την σπουδαιότητα αυτού που τους συμβαίνει και την ανάγκη να μιλήσουν και να δεχθούν βοήθεια.
Η προοπτική βοήθειας
Η κατάληξη όλων των παραπάνω είναι η αποδοχή από πλευράς του παιδιού του γεγονότος ότι έχει ανάγκη για βοήθεια.
Συμβουλές σε γονείς παιδιού που βιώνει εκφοβισμό
Σίγουρα το να έχει το παιδί μας μια εμπειρία εκφοβισμού είναι κάτι που κανείς μας δεν επιθυμεί. Ωστόσο μπορεί να συμβεί και θα πρέπει να το διαχειριστούμε σαν γονείς:
- Παρατηρήστε τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Οποιαδήποτε ξαφνική και χωρίς εμφανή αιτία αλλαγή στη συμπεριφορά τους ας μας προβληματίσει
- Κουβεντιάστε σε πλαίσιο ασφάλειας και εμπιστοσύνης με το παιδί σας για την εμπειρία του
- Αποενοχοποιήστε το παιδί
- Επιβραβεύστε το παιδί σας για την αποκάλυψη και δηλώστε
- Επικοινωνήστε ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του φέρεται έτσι
- Μην του ζητήσετε να κάνει στο άλλο παιδί «τα ίδια»
- Καταδείξτε τη σημασία του να έχει επικοινωνία με το δάσκαλο
- Εξηγήστε τη διαφορά του «μαρτυράω» από το «ζητάω» βοήθεια
- Επικοινωνήστε και εσείς με το δάσκαλο
- Καλέστε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, για να μιλήσετε με κάποιον ψυχολόγο
Διαβάστε επίσης:
Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού: Συμβουλές για το παιδί που εκφοβίζει
